‘Schoon genoeg voor de Dommel, niet om te drinken’
Extremen
De Eindhovense waterzuivering is de grootste van acht zuiveringsinstallaties die Waterschap De Dommel beheert en die samen het afvalwater van de 890.000 inwoners en het rioolwater van alle gemeenten verwerken.
Daarnaast bewaakt en beheert het waterschap de kwaliteit van zo’n 30.000 beken en andere waterlopen en van 153.500 hectare aan oppervlaktewater. En de kwantiteit van dat water: met toenemende droogte en gelijktijdig extremere regenval wordt het waterschap steeds vaker geconfronteerd wordt met te volle of te lege waterlopen.
Ook de waterzuivering merkt die extremen. Soms kunnen de installaties de hoeveelheid water uit de rioleringen niet meteen aan en zorgt en reusachtig bufferbassin voor tijdelijke opvang. “Maar het is natuurlijk veel beter als dat water helemaal niet in de riolering terechtkomt, bijvoorbeeld omdat mensen het opvangen in regentonnen. Groen in plaats van tegels zijn ook heel belangrijk voor de waterbeheersing”, zegt Klaren.
Voorlichting
Voorlichting over verantwoord waterbeheer- en gebruik is een belangrijk onderdeel van haar werk. Nederlanders gebruiken gemiddeld zo’n 120 liter water per dag en bad, douche en wc zijn daarbij de grootste waterverslinders.
Bij het gemiddelde lid van AG Eindhoven blijkt dat verbruik wel mee te vallen, de meesten staan niet langer dan een paar minuten onder de douche. “Maar als je dat aan jongeren vraagt, is het antwoord vaak ‘een kwartier’, of ‘vanochtend een half uur”, zegt Klaren. Schoolklassen kunnen dan ook een douchezandloper winnen om te leren korter onder de douche te staan. Niet langer douchen dan je lievelingsnummer op Spotify is ook een tip.
Zwaartekracht
Eenmaal ontdaan van luierdoekjes en andere dingen die helemaal niet in het riool thuishoren, volgt verdere mechanische reiniging. Eerst wordt het rioolwater omhoog gepompt, want het hele proces draait grotendeels op zwaartekracht. Het gaat best om een behoorlijke hoogte, merken we als we de trap in het pomphuis op moeten.
Daarna gaat het water naar bassins om zand te laten bezinken. “Dat wordt gebruikt in de wegenbouw”, vertelt Klaren. In een volgend bezinkbassin wordt het fijnere vaste materiaal, poep dus vooral, verwijderd. Vanwege de stank zijn die bassins tegenwoordig overdekt met een grote koepel. De resulterende slurry wordt eerst elders verder ingedikt en daarna bij de waterzuivering in Tilburg verwerkt tot biogas. Deels wordt die energie op eigen terrein gebruikt, de rest gaat naar het gewone aardgasnet.
Na de mechanische zuivering volgt de biologische zuivering, een klusje voor een mengsel aan bacteriën die ieder hun eigen voorkeur aan vieze stofjes hebben. Het bassin waarin dat gebeurt, lijkt op een kolkende, schuimende wildwaterbaan. “Dat schuim ontstaat door de fosfaten in bijvoorbeeld wasmiddelen”, legt Klaren uit.
Kleurstoffen en medicijnen
Het eindresultaat is water dat zo schoon is dat het op de Dommel geloosd kan worden. “Zomaar opdrinken is niet zo’n goed idee”, zegt Klaren. Ze toont een pot met kraanwater en een pot gezuiverd water. Dat laatste is net een tintje donkerder: resultaat van de - eigenlijk volkomen overbodige - kleurstoffen in bijvoorbeeld shampoo die de bacteriën niet kunnen afbreken. Dat geldt helaas trouwens ook voor de medicijnen die we deels weer uitplassen. De waterkwaliteit wordt dagelijks gemonitord, ook op de aanwezigheid van coronavirus.
Rondlopend tussen de bassins vallen twee dingen op. Je ziet vrijwel niemand en dat komt niet alleen door de regen. Mensenwerk komt aan het hele reinigingsproces nauwelijks aan te pas, al is in de troebele diepte van één bassin een duiker op de tast bezig iets te repareren. Het andere is de natuur die van die rust profiteert. Tussen de installaties bloeien bloemen die je in het aangrenzende Eckart Wandelpark niet zomaar tegenkomt. “En ergens op het terrein”, zegt Klaren, “heeft zelfs een dassenfamilie haar burcht gebouwd.”
