Klinisch Farmaceut Jesse Swen pleit bij AG-lezing voor genetisch paspoort voor iedereen
Zijn lezing over medicijnen op maat was deel van een serie lezingen over gezondheidszorg die het AG ieder jaar organiseert. Eerdere sprekers binnen dit thema waren bijvoorbeeld de Nijmeegse hoogleraar en neuroloog Bas Bloem over Parkinson, de Delftse hoogleraar en gynaecoloog Frank Willem Jansen over de noodzaak tot verduurzaming van de zorg en Michel Hofman, directeur ICT bij Isala in Zwolle over digitalisering.
Patiënten waarvan de medicatie wordt afgestemd op hun DNA hebben dertig procent minder last van bijwerkingen, blijkt uit internationaal onderzoek dat onder leiding van Swen vanuit het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) werd gedaan. Dat bespaart niet alleen zorg, zorguitgaven en soms zelfs levens, maar zorgt ook voor een betere medicatietrouw, want wie zich door bijwerkingen niet lekker voelt, laat zijn medicijnen ook sneller liggen.
De kans dat mensen bijwerkingen krijgen of juist het omgekeerde, namelijk dat een medicijn zonder enige klacht waanzinnig goed, maar slechts kortstondig werkt, wordt mede bepaald door de snelheid waarmee de enzymen in de lever zo’n medicijn afbreken. En de enzymenproductie verschilt per lever en is net als blauwe ogen genetisch bepaald.
Of iemand bepaalde medicijnen goed verdraagt of juist niet, kan dan ook door een genetische test worden vastgesteld. Swen pleit daarom voor de invoering van een genetisch paspoort. Dat geeft de genetische variatie aan die bepaalt met welke snelheid de lever een bepaald medicijn afbreekt. Op basis daarvan kan de individuele dosering van een bepaald geneesmiddel worden bepaald.
Tot nu toe wordt zo’n genetische test alleen veel gedaan voor mensen die chemotherapie krijgen. Daar kan het een kwestie van leven of dood zijn: kankerpatiënten kunnen sterven aan hun medicatie als ze een chemokuur krijgen die hun lichaam niet verdraagt.
Maar ook van veel gebruikte medicijnen als ibuprofen, antidepressiva en statines is inmiddels uitgezocht met welk DNA-profiel je die beter meer, minder of niet kunt slikken om te zorgen dat het medicijn zo goed mogelijk werkt en om bijwerkingen te vermijden. Tegenwoordig kun je zo’n genetisch onderzoek na verwijzing van de huisarts krijgen, bijvoorbeeld als je bepaalde bijwerkingen hebt. De zorgverzekering vergoedt dan de test.
Dit klopt niet: als je Poor metabolizer bent dan werkt het medicijn waanzinnig goed, maar blijft ook heel lang in je lichaam en bij de volgende dosis is er dus nog een rest aanwezig. Daardoor krijg je niet alleen goede werking maar ook veel bijwerking. Als je fast metabolizer bent dan werkt het niet zo goed en het is ook snel uit je lichaam verdwenen. Je moet dan een hoger dosis hebben.